Chia sẻ

Tre Làng

VĂN HÓA ẨM THỰC NGƯỜI TÀY Ở VĂN CHẤN, YÊN BÁI

Người Tày ở Văn Chấn-Nghĩa Lộ chiếm 20% dân số toàn huyện (trên 2 vạn người) bà con sống tập trung ở 8 xã vùng ngoài của huyện, có truyền thống trồng lúa nước, thêm nghề trồng bông dệt vải thổ cẩm.

Họ sống với nhau trong một gia đình có nhiều thế hệ, có gia đình có tới 4 thế hệ chung sống dưới một mái nhà.

Nét ăn uống của người Tày nơi đây cũng đơn giản, món ăn ưa thích của họ vẫn là Rau măng, cá suối, chim thú, rêu suối được chế biến không cầu kỳ. Những món ăn như cơm lam, măng chua nấu cá, thịt gà, thịt cò, thịt trâu nướng chấm với ớt khô, uống với rượu báng, rượu chuối, rượu gấc, rượu ngô và rượu mật o-ng thì rất thích thú. Người Tày còn dùng chè, lá vối, lá nhân trần để pha nước uống. Ngày xưa bà con dân tộc Tày dùng nguồn nước tự nhiên từ suối khe được đựng trong ống tre, bương.
Thiếu nữ Tày
Ngày nay họ đã biết đào giếng hoặc sử dụng nước sạch.Những dịp lễ tết như rằm tháng năm, 14 tháng 7 âm lịch (xíp xí là 14). Người Tày thường làm xôi ngũ sắc, những màu từ cây cỏ ngâm lẫn với gạo như lá “co khảu cắm”, xanh tím, “co khảu đeng”, màu đỏ, lá củ “hản mẩu” nghệ màu vàng với những gói xôi nhiều màu sắc, thơm ngon, dẻo sẽ làm tăng không khí đặc biệt ấm áp của ngày lễ. Đối với người Tày ngày “xíp xí” còn làm bánh ấp, bánh đoàn kết, đây là loại bánh làm từ bột gạo nếp. Bánh ấp, bánh đoàn kết có nhiều loại như “pẻng cuội” nhào với chuối, “pẻng nhứa cáy”, bánh nhân thịt gà, thịt gà rang khô nghiền nhỏ làm nhân bánh, “pẻng ngá” nhân lạc vừng, “pẻng mịt” trộn mật. Loại bánh này gói trong lá chuối rừng, ta dùng lá chuối dài được hơ nóng cho mềm đặt hai chiếc bánh nặn tròn bằng nắm tay cuộn cùng một lá vặn ở giữa lại thành hai chiếc ấp vào nhau gọi là cặp bánh ấp hoặc bánh đoàn kết. “Xíp xí” mà thiếu vắng loại bánh này coi như không, bởi vậy cùng với xôi ngũ sắc, bánh ấp mang tính đặc trưng của người Tày. Cũng phải nói thêm Tết xíp xí của người Thái cũng tương tự như người Tày, họ cũng có bánh ấp.

Bằng những sản phẩm nuôi trồng, săn bắn được họ đã chế biến những món ăn riêng đặc trưng của dân tộc mình, góp phần vào thú ẩm thực rất giàu chất dinh dưỡng, dễ tiêu hóa, ngon miệng.
Xôi ngũ sắc
Món thịt muối chua (nhứa xổm): Các loại thịt thú rừng như thịt lợn, cầy, hươu, nai, sóc… lọc xương, thịt thái bằng ba ngón tay ướp các loại gia vị như: rượu, thính gạo tẻ, muối, gừng, hạt tiêu, ớt, sả, tỏi, hạt dổi… Cho thịt vào bình bằng sứ rửa sạch, phơi khô đậy kín và để nơi thoáng mát, khô ráo, ủ trong 5-7 ngày. Sau đó lấy ra thái con chì, chế biến như xào, nướng, hấp, đứng xa hàng chục con dao quăng vẫn thấy thơm lừng.

Nem chua (nem xổm): Nguyên liệu là thịt lợn rừng hoặc lợn nuôi, lọc lấy thịt nạc mông, thăn, lọc hết các xơ, giã mịn như giã giò; da lợn luộc vừa chín để nguội, thái mỏng, tất cả trộn đều với thính gạo tẻ nương, rượu, tỏi, tiêu, hạt sẻn, nắm bằng 2 ngón tay, gói vào lá chuối rừng treo lên chỗ sạch sẽ, thoáng mát, sau 3 ngày là ăn được. Món nem chua của người Tày rất ngon vì nó có mùi vị của hạt sẻn. Mỗi miếng nem chua cắt ra ăn với xôi, ta cảm nhận từ đầu lưỡi vị thơm ngon, ngọt, bùi, chua, cay quả là tuyệt diệu.

Rêu đá “cay”: Rêu “cay” có ba loại, song chỉ ăn được 2 loại, một là “cay him pho” rêu mọc ở suối, ngòi, bám vào đá; hai là “cay tau” rêu mọc từng đám lập lờ trên mặt hồ. Các loại rêu này phát triển vào mùa đông.

Để làm rêu đá vùi than “cay him pho” ta lấy rêu đá về, rửa rũ sạch đất cát, rác rưởi, dùng chày gỗ đập kỹ rồi rửa rũ sạch nhiều lần. Khi rêu đã sạch thì dùng kéo cắt từng đoạn ngắn khoảng 2cm trộn đều với tỏi, gừng, sả, ớt, muối, hạt dổi, quả muối (những gia vị này giã nhỏ). Tất cả gói vào lá dong bánh tẻ vùi vào lớp tro nóng, phủ lên trên một lớp than, làm sao cho chín đều không cháy, khi chín lấy ra ăn với xôi. Khi ăn ta dùng ít một, chứ không ăn nhiều, ta cảm nhận được hương vị ngọt, bùi, thơm mát. Món ăn này là vị thuốc giúp cơ thể lưu thông khí huyết, giải độc, giải nhiệt, hạ huyết áp và nhiều chứng bệnh mãn tính khác.

Làm rêu “cay tau” cũng làm như “cay him pho”, song món ăn này cho vào nấu, cho rêu vào nồi đảo đều với muối để nấu. Khi chín cho hạt sẻn, lá chanh, tỏi, ớt, gừng, ăn kèm với lá đu đủ xôi, quả cà rừng (mắc reng) rồi cùng ăn với cơm, xôi, ăn rất ngon, mọi người đều thích.

Măng chua héo (nó xổm héo): Món này thường là măng tre, bương, giang… chọn những chiếc măng to, bóc vỏ, rửa sạch rồi thái vát, mỏng dọc thớ dài khoảng 5cm. Măng thái xong ngâm với nước lã cho vào chum, vại, cong, ngâm khoảng 20-25 ngày, khi lấy ra măng đã thành măng chua. Ta lấy măng ra vắt nước rồi phơi khô, măng càng được nắng thì càng thơm ngon và phơi sương 2-3 lần là được. Dùng măng chua nấu với thịt gà, thịt cò, với cá sẽ cho hương vị thơm ngon tuyệt vời. Tiếp bạn bè, đãi khách quý với bát canh này người được ăn sẽ không bao giờ quên. Cứ đến cuối thu vào mùa gặt hái thì chế biến măng chua héo sẽ bảo quản được lâu, là nguồn thức ăn dự trữ rất tốt.

Nguồn: Nauanngon

28 nhận xét:

  1. Ẩm thực cũng là một nét đẹp văn hóa của dân tộc Việt Nam chúng ta, dựa vào đấy chúng ta có thể phát triển du lịch, đem lại sự phát triển kinh tế cho đất nước.

    Trả lờiXóa
  2. đó là nét đẹp văn hóa của Việt Nam mà ko một nước nào trên thế giới có. Mỗi món ăn mang đầy đủ ý nghĩa và nét đẹp chứa đựng trong đó

    Trả lờiXóa
  3. nhìn món xôi ngũ sắc sao mà ngon thế lần nào phải tìm ăn thử mói được,chẹp chẹp

    Trả lờiXóa
  4. truyền thống của dân tộc Việt Nam luôn đậm đà bản sắc dân tộc. Tạo nên vẻ đẹp mà ko có một nước nào trên thế giới có

    Trả lờiXóa
  5. nét đẹp văn hóa cội nguồn của dân tộc được tiếp nối qua bao nhiêu thể hệ và vẫn được duy trì ổn định và được gìn giữ tới ngày hôm nay

    Trả lờiXóa
  6. ôi con gái dân tộc xinh thế nhĩ,một nét đẹp thiên nhiên trong sáng mà rạng ngời

    Trả lờiXóa
  7. văn hóa âm thực của mỗi quốc gia là khác nhau và mỗi vùng miền cũng khác nhau nó thể hiện đươc bản chất cao đẹp của con người và truyền thống văn hóa

    Trả lờiXóa
  8. mỗi một vùng miền lại có truyền thống riêng và nó thể hiện sâu sắc nét đẹp văn hóa của quốc gia đó

    Trả lờiXóa
  9. đang buổi tối lang thang blog bụng đói meo đọc các món ăn thấy thèm quá.toàn món lạ chưa được ăn bao giờ

    Trả lờiXóa
  10. văn hóa ẩm thưc luôn là nét đẹp tinh thần và truyền thống của mỗi nước, từng địa phương

    Trả lờiXóa
  11. có lẽ chúng ta vẫn chưa biết hết được nét đẹp văn hóa từng dân tộc và đây là một bài nói và dân tộc tày chúng ta lại biết thêm những nét đẹp văn hóa người Tày

    Trả lờiXóa
  12. nét đẹp văn hóa tuy giản di mộc mạc nhưng lại mang nhiều ý nghĩa nhân văn sâu sắc nó thể hiện cho truyền thống cha ông luôn được gìn giữ

    Trả lờiXóa
  13. minh cung them, gia ma duoc thuong thuc mot mon !

    Trả lờiXóa
  14. đây là nét đẹp mang đậm đà bản sắc dân tộc,hi vọng chúng ta có thể giữ gìn tốt những nét đẹp văn hóa dân tộc

    Trả lờiXóa
  15. Ẩm thực cũng là một nét đẹp văn hóa của dân tộc Việt Nam chúng ta,hi vọng chúng ta giữ gìn và phát triển tốt được những nền văn hóa tốt đẹp đó

    Trả lờiXóa
  16. thiếu nũ tày e ấp bên chiếc non thật xinh và hiền dịu dịu dàng đoan trang,ai đã tiếp xúc với con gái dân tộc thì đều biết họ rất biết ăn nói

    Trả lờiXóa
  17. các món ăn lạ luôn là sở thích của tôi và món ăn vùng cao dân tộc thật sự độc đáo lạ miệng và rất ngon.bạn không thể bắt gặp ở đâu ở dưới miền xuôi mà giống như vậy được

    Trả lờiXóa
  18. đồng bào dân tộc có rất nhiều món ăn lạ mà người kinh không có. Nhưng nó ngon đặc biệt, tôi đã được thử nhiều lần rồi.

    Trả lờiXóa
  19. Nhìn là muốn ăn rồi, trên những vùng núi cao của việt nam khung cảnh đẹp mê hồn, món ăn cũng thật là ngon, thiết nghĩ nên có những tua du lịch về với đồng bào.

    Trả lờiXóa
  20. văn hóa ẩm thực của người Tày ở Văn Chấn Yên Bái cũng là 1 nét đẹp tự tay họ tạo nên và được lưu giữ từ đời này sang đời khác.nét đẹp riêng của từng vùng,từng dân tộc.

    Trả lờiXóa
  21. đây là nét đẹp văn hóa riêng của từng vùng,từng dân tộc.cần phải giữ gìn những nét đẹp ẩm thực mà những người đi trước để lại.

    Trả lờiXóa
  22. mỗi vùng miền đều có những nét đẹp riêng về văn hóa ẩm thực,đó là những nét đẹp vô cùng quan trọng và được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

    Trả lờiXóa
  23. Văn hóa ẩm thực của Việt nam thật phong phú và đa dạng, nó là cội nguồn của dân tộc được tiếp nối qua bao nhiêu thể hệ và vẫn được duy trì ổn định và được gìn giữ tới ngày hôm nay

    Trả lờiXóa
  24. nét đẹp thơ mộng và đầy sự quyến hút, con gái dân tộc có sức quyến rũ riêng,vẻ đẹp riêng.

    Trả lờiXóa
  25. văn hóa Việt Nam thật muôn màu muốn sắc, mỗi vùng đất có một nét đặc sắc riêng, thật là thíc thú khi được thưởng thức những món ngon của dân tộc Tày

    Trả lờiXóa
  26. ước gì một lần được lên đó thuởng thức những món ngon, ngắm cảnh thiên nhiên thơ mộng. Thiên nhiên Việt Nam thật là đẹp, văn hóa Việt Nam thật đa dạng

    Trả lờiXóa
  27. văn hóa ẩm thực việt nam rất đa dạng và phong phú, mỗi vùng miền của tổ quốc đều có những món ăn riêng biệt nhưng nó thể hiện và mang đậm bản chất của vùng miền đó, nó chưa đựng trong đó biết bao nhiêu sự tinh túy của thiên nhiên nơi đó. con người Việt Nam thật là tuyệt.

    Trả lờiXóa
  28. Mình là một người rất kén ăn.Nhưng khi mình đọc nguyên liệu và cách chế biến của người dân tộc Tày mình thấy rất gần gũi và có thể nói là rất ngon ( dù mình chưa thử qua nhưng chỉ cần tưởng tượng thôi ).Nếu văn hóa ẩm thực của người dân tộc thiểu số có thể đưa được đến những người dân khác thì thật là quá tốt

    Trả lờiXóa

Tìm kiếm mở rộng

Google TreLang

Tre Làng

Thông kê truy cập

Lưu trữ Blog